Stroopwafels – De beroemdste koekjes van Nederland

Als er één Nederlandse lekkernij is die in bijna elke koffer belandt die het land verlaat, is het wel de stroopwafel. Twee dunne, ronde wafeltjes met daartussen een warme, gekruide karamelsiroop: knapperig aan de buitenkant, chewy in het midden, en gevaarlijk verslavend. Voordat je erin duikt, hier een korte stroopwafel 101. De stroopwafel komt uit Gouda (ja, de kaasstad). Internationaal zie je ze soms omschreven als syrup waffles, caramel waffle cookies of Dutch caramel wafers — allemaal verwijzend naar dezelfde iconische lekkernij. Ook in het buitenland en onder toeristen is de stroopwafel mateloos populair geworden, maar daar verder op in dit artikel meer over!

Stroopwafeldeeg klaar om tot de beroemde Nederlandse stroopwafels te worden geperst

Hoe stroopwafels worden gemaakt

In essentie bestaan stroopwafels uit twee eenvoudige delen: de wafel en de vulling. De wafel wordt gemaakt van een stevig, gegist deeg met bloem, boter, bruine suiker, gist, een scheutje melk en een ei. De vulling is een warme siroopmelange gemaakt van stroop, bruine suiker, boter en kaneel. Traditioneel was de siroop niet de zijdezachte karamel die je tegenwoordig vindt, maar iets veel eenvoudigers: suikerbietenmelasse. Melasse was een bijproduct van suikerraffinaderij — dik, donker en op zichzelf niet bijzonder glamoureus. Maar toen bakkers het zoeter maakten, inkookten en op smaak brachten met kaneel, veranderde het in die onweerstaanbare stroop die je in klassieke stroopwafels vindt.

Om een stroopwafel te maken, wordt het deeg in een heet wafelijzer geperst tot het dun en goudbruin is. Terwijl het nog warm is, wordt de wafel horizontaal in tweeën gesneden. De hete siroop wordt op één kant gesmeerd, de bovenkant wordt er weer opgelegd, en terwijl het afkoelt, wordt de vulling dikker en plakt alles aan elkaar. Wil je thuis stroopwafels maken? Je hebt een stroopwafelijzer nodig (of een zeer dun wafelijzer/pizzelle-ijzer) en basis bakingrediënten: bloem, boter, bruine suiker, gist, melk, eieren en kaneel. Voor de vulling komt een mengsel van golden syrup of lichte melasse, bruine suiker en boter dicht in de buurt van het origineel. Het is een beetje een project, maar je huis zal ruiken als een Nederlandse markt — wat altijd een pluspunt is.

Stroopwafel workshop

Als je een ambassadeur van de stroopwafel wilt worden, kun je nu in Amsterdam een spoedcursus volgen om in een uur tijd een echte stroopwafelartiest te worden. Doe mee aan een echte masterclass in het maken van je eigen stroopwafel, precies zoals jij het lekker vindt! Er is een stroopwafel workshop, waar je precies leert wat er nodig is om verse stroopwafels te maken. Het is een leuke activiteit voor jong en oud, en het beste van alles is dat je er verse, zelfgemaakte stroopwafels bij krijgt die je helemaal naar eigen smaak kunt aanpassen!

Volg een spoedcursus stroopwafel tijdens je verblijf in Amsterdam!

Stroopwafel recept

Als je zelf stroopwafels wilt maken, zou je niet veel moeite moeten hebben om de juiste ingrediënten te vinden, aangezien ze vrij basic zijn en overal ter wereld verkrijgbaar. Waarschijnlijk is het vinden van een wafelijzer/toaster waarmee je ze dun genoeg kunt persen een moeilijkere taak, evenals het vinden van Nederlandse stroop.

Dit zijn de basisingrediënten voor het koekjesdeeg van een traditionele stroopwafel:

• 30 ml melk, lauwwarm
• 10 gram gedroogde gist
• 300 gram bloem
• 150 gram boter (op kamertemperatuur)
• 90 gram basterdsuiker (wij geven persoonlijk de voorkeur aan ongeraffineerde / bruine suiker)
• 1 ei op kamertemperatuur
• 4 gram zout
• 3/4 eetlepel gemalen kaneel

De ingrediënten voor de siroop tussen de wafels:

• 100 gram bruine suiker
• 175 gram Nederlandse stroop (zorg ervoor dat je een fles uit Nederland meeneemt als je van plan bent ze thuis te maken)
• 1 eetlepel gemalen kaneel
• snufje zout

Het recept zoals overgenomen van de stroopwafel workshop

De geschiedenis van de stroopwafel

Zoals veel geweldige gerechten, begon de stroopwafel als een slimme oplossing voor voedselverspilling. In Gouda, eind 18e of begin 19e eeuw, bleven bakkers zitten met kruimels, overgebleven deeg en snijresten van hun dagelijkse bakwerk. Ondertussen produceerden lokale suikerraffinaderijen suikerbietenmelasse als goedkoop bijproduct. Een zuinige bakker besloot de restjes te mengen met gezoete melasse, het mengsel tussen twee dunne wafels te persen en het te verkopen als een betaalbare koek.

Vroeger waren stroopwafels zo goedkoop dat ze de bijnaam ‘armenkoekjes’ kregen. In de loop der tijd verfijnden bakkers het recept en veranderden die bescheiden restjes in de zachte, taaie, met karamel gevulde wafel die we nu kennen. Een naam die vaak wordt genoemd is Gerard Kamphuisen, wiens bakkerij in Gouda (geopend in 1810) wordt gelinkt aan een van de vroegste geschreven stroopwafelrecepten.

Wat begon als een lokale lekkernij uit één Nederlandse stad, verspreidde zich uiteindelijk over het hele land — en daarna over de wereld.

Stroopwafels in Amsterdam

Loop tegenwoordig door Amsterdam en je ziet overal stroopwafels — op markten, in cafés en souvenirwinkels. Onder de lokale bevolking is de Nederlandse koek al tientallen jaren populair. Het wordt meestal geserveerd als traktatie bij thee of koffie. In het afgelopen decennium is de populariteit echter enorm toegenomen door de invloed van sociale mediaplatforms zoals TikTok en Instagram. Slimme ondernemers sprongen op de kar door in Amsterdam speciaalzaken te openen die gigantische, vers gemaakte versies verkopen, versierd met chocoladedips, noten, sprinkles, marshmallows, koekjeskruimels en goudstof — noem maar op. (Dit wordt als heiligschennis beschouwd door traditionele Nederlandse stroopwafel-enthousiastelingen) Deze oversized stroopwafels zijn mooi, fotogeniek en… meestal behoorlijk prijzig. Het is niet ongewoon dat toeristen meer dan €10 betalen voor een enkele koek.

Het grappige is dat wij, Nederlanders, liever midden in de winter in een van de Amsterdamse grachten duiken dan zo’n absurde prijs te betalen voor een stroopwafel. Stroopwafels uit de supermarkt zijn immers ook heel lekker en een fractie van de prijs. Ze zijn misschien niet gedoopt in chocolade hartjes of smarties, maar daar hebben de meeste Nederlanders toch geen behoefte aan. Toch heeft de populariteit onder toeristen de stroopwafelindustrie veranderd. Wat ooit een bescheiden marktsnack was, is uitgegroeid tot een wereldwijd ‘foodie moment’, compleet met toppings die elke ouderwetse Nederlandse bakker zouden shockeren. Traditie of trend — er is ruimte voor beide.

Dit is NIET hoe een traditionele Nederlandse stroopwafel eruit hoort te zien, maar wat je volgers leuk vinden is prima

Stroopwafels gaan internationaal

De stroopwafel bleef niet lang alleen Nederlands. Zijn roem reisde ver voorbij Gouda, en vandaag de dag duikt hij op op verrassende plekken. Een van de grootste impulsen voor zijn internationale bekendheid kwam uit de lucht: United Airlines introduceerde stroopwafels als zijn kenmerkende snack aan boord, en passagiers hielden er zo veel van dat de luchtvaartmaatschappij ze terug moest brengen toen ze probeerde ze te verwijderen. Veel Amerikanen ontdekten hun allereerste stroopwafel ergens boven de Atlantische Oceaan in plaats van in Nederland zelf.

Buiten de luchtvaartwereld hebben stroopwafels een plek gevonden in supermarkten wereldwijd. In de VS verkoopt Trader Joe’s ze (inclusief mini-versies), Costco biedt gigantische emmers aan die geïmporteerd zijn uit Nederland, en zelfs Aldi heeft geëxperimenteerd met stroopwafel-ijssandwiches. Ze zijn ook te vinden in minibars van hotels, Europese koekjesassortimenten en airport lounges. Koffiezaken over de hele wereld omarmen nu de klassieke ‘Nederlandse hack’: leg een stroopwafel op je hete koffie en laat de stoom de karamel binnenin zacht maken. Sommige cafés lanceren zelfs stroopwafel-geïnspireerde drankjes, zoals caramel waffle lattes.

Kortom: de stroopwafel is van een armenkoekje gemaakt van restjes en suikerbietenmelasse uitgegroeid tot een internationaal icoon dat beter reist dan de meeste snacks.

Fotocredit Vincente Garzia

Laatste tips voor het genieten van stroopwafels

Als je Amsterdam bezoekt, probeer dan ten minste één verse, warme stroopwafel van een lokale markt, of ga er zelf een maken tijdens een stroopwafel workshop, maar neem ook een pak mee uit de supermarkt om mee naar huis te nemen — je toekomstige zelf zal je dankbaar zijn. Warm ze voorzichtig op boven een warme drank om de karamel maximaal te laten smelten. Als je ze als cadeau meeneemt, reist de klassieke, onversierde versie veel beter dan de Instagramwaardige met chocolade bedekte.

Van bescheiden Goudse restjes tot wereldwijde roem, de reis van de stroopwafel is een zoete — en zodra je een goede proeft, begrijp je meteen waarom deze met karamel gevulde Nederlandse koek de lekkerste ambassadeur van Nederland is geworden.